„Odpal silnik motocykla, udaj się na autostradę!” – to słynne słowa zaczynające rockowy utwór „Born to Be Wild”, który pojawił się w klasycznym filmie motocyklowym „Easy Rider” w 1969 roku. Każdy motocyklista potwierdzi, że niewiele doświadczeń w życiu może się równać z przyspieszeniem motocykla na pustej drodze – tak jak w wielu scenach filmu. Aby jednak było to możliwe, konieczne jest sprawne działanie wszystkich podzespołów pojazdu. Jednym z takich bardzo ważnych podzespołów jest czujnik tlenu. To małe urządzenie odgrywa istotną rolę we współczesnych silnikach motocyklowych, ponieważ ogranicza emisję spalin i zwiększa wydajność silnika.

NGK SPARK PLUG, światowy lider w dziedzinie zapłonu i elektroniki pojazdowej, jest największym globalnym dostawcą czujników tlenu zarówno na rynek wyposażenia oryginalnego, jak i części zamiennych. W ramach marki NTK Vehicle Electronics firma oferuje entuzjastom motocykli asortyment czujników tlenu obejmujący blisko 70 numerów części, które zostały zaprojektowane specjalnie do zastosowań motocyklowych. Dlaczego te niezwykle ważne, a jednocześnie bardzo łatwe w instalacji urządzenia odgrywają tak ważną rolę w ekologicznej i wydajnej jeździe?

Co to są czujniki tlenu?

Sonda tlenowa znana również jako „sonda lambda” lub „sonda O₂” zapewnia idealne warunki pracy katalizatora poprzez ciągły pomiar stosunku powietrza do paliwa. Optymalna mieszanka paliwowo-powietrzna dla silnika spalinowego to taka, która ma stosunek 14,7 części powietrza do 1 części paliwa. Ta konkretna proporcja powietrza i paliwa nazywana jest „lambdą”. Stosunek ten nie jest jednak automatycznie uzyskiwany, dlatego tak ważną rolę odgrywają czujniki tlenu. Zwykle umieszczony w układzie wydechowym motocykla (przed lub przed i za katalizatorem) czujnik mierzy procentową zawartość tlenu w układzie wydechowym, a następnie przekazuje informacje do elektronicznej jednostki sterującej (ECU) motocykla. Zazwyczaj mieszanka paliwowo-powietrzna jest zbyt uboga lub zbyt bogata, aby katalizator mógł prawidłowo wykonywać swoją pracę. Jeśli mieszanka jest zbyt bogata w układzie wydechowym znajduje się za mało tlenu. I odwrotnie, jeśli mieszanka jest zbyt uboga, w układzie wydechowym znajduje się zbyt dużo tlenu. W obu przypadkach skuteczne działanie katalizatora nie jest możliwe. Aby temu zapobiec, czujnik tlenu przekazuje wyniki pomiarów do sterownika ECU, który następnie reguluje skład mieszanki paliwowo-powietrznej w sposób jak najbardziej zbliżony do stosunku 14,7. W efekcie uzyskuje się bardziej efektywne spalanie, co jest korzystne nie tylko dla środowiska (ograniczenie emisji spalin), ale także dla budżetu użytkownika motocykla – oszczędność paliwa i mniejsze zużycie silnika.

Głowne przyczyny awarii czujników tlenu

Konieczność wymiany może być po prostu spowodowana ogólnym pogorszeniem się stanu technicznego ze względu na upływ czasu, ale istnieje także wiele innych czynników, które mogą doprowadzić do  wcześniejszego zużycia urządzenia. Najczęstsze przyczyny awarii czujników tlenu to:

• Kontakt z dodatkami do paliwa – czujniki tlenu mogą być niszczone przez dodatki do paliwa, które czasami są obecne w paliwie lub są dodawane samodzielnie przez kierowcę. Dlatego zaleca się unikanie stosowania dodatków do paliwa lub paliw, które je zawierają.
• Silikon – kontakt z silikonem powoduje zamknięcie porowatej powierzchni ceramicznej czujnika. Zapobiega to przenoszeniu jonów, co z kolei powoduje, że napięcie nie jest generowane. Najczęściej wystęującymi źródłami zanieczyszczenia silikonem są olej penetrujący i smar silnikowy. Pewnym sposobem zapobiegania tego typu zanieczyszczeniom jest stosowanie produktów bez dodatku silikonu, takich jak smar do czujników tlenu. Wszystkie czujniki firmy NTK Vehicle Electronics są sprzedawane w szczelnych, plastikowych opakowaniach, co eliminuje możliwość zanieczyszczenia silikonem.
• Osad węglowy – może pojawić się zarówno na pokrywie ochronnej czujnika, jak i na jego elemencie. Powoduje on, że czujnik staje się niewydolny i ostatecznie ulega awarii. W takim przypadku należy zidentyfikować źródło nadmiernych osadów węglowych, w przeciwnym razie nowy czujnik będzie miał w przyszłości te same problemy.

Prosta i łatwa wymiana

Niezależnie od tego, czy przyczyną awarii jest zanieczyszczenie czy po prostu upływ czasu, instalacja nowego czujnika tlenu jest niezbędną czynnością serwisową dla motocyklistów. Na szczęscie wymiana jest dosyć prostą procedurą. Choć w przypadku dodatkowych uszkodzeń takich jak zacieranie się gwintu zaleca się skorzystanie z pomocy fachowca, wymiana czujnika tlenu jest czynnością, którą motocyklista może wykonać samodzielnie.

Sygnały świadczące o tym, że w motocyklu należy wymienić czujnik to przede wszystkim zapalająca się kontrolka „check engine light”, nieodpowiedni przebieg paliwa i nieregularna praca silnika na biegu jałowym.  – Cena wymiany czujnika przez fachowca i stosunkowo duża odległość do zaufanego warsztatu były głównymi powodami, dla których zdecydowałam się wymienić czujnik sama sama – mówi entuzjastka motocykli Valerie Hoppe, specjalista ds. Komunikacji Marki na Rynku Posprzedażnym w NGK SPARK PLUG EUROPE GmbH, która samodzielnie wymienia czujnik tlenu w swoim motocyklu bez pomocy fachowca. Chociaż Valerie nie jest „mechanikiem hobbystą” bez problemu poradzila sobie z samodzielną wymianą. – Od 16 roku życia majstrowałam przy swoim 125 cm³ motocyklu, więc byłam pewna, że sobie poradzę. Jest to zresztą bardzo szybkie i proste zadanie. Wszystko co musisz zrobić to wyjąć wtyczkę, wykręcić czujnik, wkręcić nowy czujnik, założyć wtyczkę z powrotem i... znowu masz w pełni działający czujnik tlenu – podsumowuje Valerie.

Dlatego biorąc pod uwagę zarówno korzyści związane z emisją spalin i osiągami silnika, jak i łatwość wymiany czujnika tlenu w motocyklu, kwestia ta odrywa kluczową rolę w zapewnieniu łatwej i optymalnej jazdy.

Źródło: NGK